مجله تخصصي كيهانه

بر خلاف تصور عامه، چاقي ارثي آنقدر ها هم واقعيت ندارد عوامل ژنتيكي مرتبط با چاقي نقش بسيار كمي در ابتلا به آن دارند علاوه بر ژنتيك، روش زندگي افراد نيز تاثير فراواني بر چاقي و اضافه وزن آنها دارد. حتي با وجود ژن چاقي، افراد چاق مي توانند با تغيير رويه زندگي و حمايت خانواده و دوستان به آهستگي وزن كم كنند.

در صورت عدم كاهش وزن، تغيير رويه زندگي همچنان مي تواند سلامت فرد را بهبود بخشد. اگر فرد با تغيير رژيم غذايي و ورزش هم نتوانست وزن كم كند مي تواند جراحي عمل اسليو معده را كه نوعي لاغري با جراحي است، انجام دهد.

آيا امكان دارد كه چاقي ارثي باشد؟

پزشكان معمولا پيشينه سلامت خانوادگي را از بيماران خود جمع آوري مي كنند تا بتوانند افرادي را كه در خطر بيماري هاي مرتبط با چاقي مانند ديابت، بيماري هاي قلبي عروقي و برخي انواع سرطان هستند، را شناسايي كنند.خانواده ها نمي توانند ژنتيك خانوادگي خود را تغيير دهند اما مي توانند عادات صحيح غذايي و فعاليت هاي فيزيكي بيشتر را در محيط خانواده جا بياندازند.اين تغييرات مي توانند سلامت اعضاي خانواده و پيشينه سلامت خانوادگي نسل آينده را بهبود بخشند.

چرا وراثت نمي تواند سرنوشت انسان را تعيين كند؟

احتمال اينكه علت گسترش روز افزون چاقي در دنيا تغييرات ژنتيكي باشد، بسيار كم است. به همين دليل ژن ها مانع تكرار تنوع ژني در طول يك نسل شده و ژنتيك اغلب براي چند نسل ثابت باقي مي ماند.چه چيزي طي ۴۰ سال گذشته توانسته آمار چاقي را تا اين اندازه افزايش دهد؟ پاسخ مشخص است: محيط.

• آماده بودن غذا در تمام ساعات روز
• كاهش قابل توجه فعاليت هاي فيزيكي كه عامل اصلي چاقي كودكان مي باشد.
• افزايش زمان تماشاي تلويزيون، استفاده از كامپيوتر و انجام كارهايي كه نياز به تحرك ندارند.
• ورود غذاهاي فرآوري شده، فست فود ها و نوشيدني هاي پر شكر

تغييرات محيطي كه پرخوري را براي افراد آسان تر، و انجام فعاليت هاي فيزيكي را دشوار تر كرده است، در افزايش اخير چاقي و اضافه وزن نقش كليدي ايفا مي كند.

پرخوري عصبي نوعي اختلال تغذيه اي است كه مانند بسياري از اختلالات تغذيه، پيچيده بوده و هنوز به طور كامل درك نشده است. علت آن مي تواند تركيب ژنتيكي و عوامل روانشناختي و محيطي باشد. افراد مبتلا به بوليميا مقدار زيادي غذا مي خورند و سپس سعي مي كنند از طريق رفتار هاي جبراني مانند استفراغ، استفاده از ملين ها، مصرف قرص هاي لاغري و ورزش، كالري هاي اضافي را دفع كنند. در اين چرخه، حس شرم و خجالتي به فرد دست مي دهد كه حاضر است براي مدت طولاني اين اختلال را مخفي نگه دارد.

بسياري از افراد مبتلا به بوليميا شرايط رواني مشتركي دارند و استرس و اضطراب در ميان آنها بسيار شايع است. اين افراد اغلب در تعديل احساسات خود مشكل دارند و نمي توانند ميانه رو باشند. رژيم گرفتن يا اختلال در تغذيه مي تواند احتمال ابتلا به بوليميا را افزايش دهد. زنان (خصوصا زنان جوان) بيشتر از مردان مستعد ابتلا به اختلالات تغذيه اي مانند بوليميا، پرخوري و بي اشتهايي عصبي (آنوركسيا) هستند.

علت هاي پرخوري عصبي

علت اصلي هنوز مشخص نشده است اما چند عامل، مشتركا باعث ايجاد اختلالات تغذيه اي مي شوند. اين عوامل مي توانند ژنتيكي، محيطي، فيزيكي و فرهنگي باشند.

• تغييرات و تحولات پر استرس زندگي
• داشتن سابقه ي سوء استفاده جنسي يا آسيب روحي
• تصوير ذهني منفي از خويش
• كمبود اعتماد به نفس
• حرفه ها يا فعاليت هايي كه روي ظاهر و اجراي فرد تمركز دارند.

نگراني و ترس از افزايش وزن يكي از شاخص هاي روحي بوليميا مي باشد. در صورتي كه اين فرد مدام از وزن يا ظاهر خود سخن مي گويد، ممكن است در شرف ابتلا به يك اختلال تغذيه اي باشد.

اگر بسته هاي باقي مانده از غذا را در سطل آشغال مشاهده كرديد، مي توانيد به پرخوري عصبي شك كنيد.

درمان پرخوري عصبي

از آنجايي كه بوليميا اغلب ريشه در كمبود اعتماد به نفس دارد، نقش مشاور و روانشناس در درمان فرد بسيار اهميت دارد.

عمل جراحي كوچك كردن معده

چاقي ممكن با جراحي چاقي بهتر شود ولي پرخوري عصبي و علايم گوارشي برطرف نمي شود،بايد ابتدا با مشاور و روانشناس درمان شروع شود، روانشناس پس از مشاوره وقتي مطمئن شود كه شما مبتلا به بيماري هايي مانند افسردگي يا اختلال پرخوري نداريد مي توانيد عمل لاغري انجام دهيد بهترين جراح لاغري از چندين روش جراحي لاغري استفاده مي كند كه شايع ترين آنها عمل اسليو ، باي پس معده، حلقه قابل تنظيم معده و ساسي باي پس معده با سوييچ اثني عشري.

عمل جراحي باي پس روده يا دئودنال سوئيچ در يك مفهوم ساده تركيبي از عمل جراحي باي‌ پس معده و جراحي اسليو معده است.

چه كساني كانديداي مناسبي براي عمل باي پس روده هستند؟

اين عمل براي افرادي است كه از چاقي مفرط رنج ميبرند و شاخص توده بدني ۵۰ يا بيشتري دارند و با مشكلات متعدد سلامتي دست به گريبان هستند توصيه ميشود. برخي از جراحان ممكن است اين عمل را براي افرادي كه شاخص توده بدني بالاتر از ۳۵ دارند نيز انجام دهند. فرمول محاسبه BMI شاخص حجم بدن ساده است و همانطور كه گفته شد تنها به اعداد قد و وزن شما نياز است. ورزش منظم و رژيم غذايي سالم به بيماران كمك مي‌كند كه بعد از عمل جراحي، وزن خود را بهتر از دست بدهند.

خطرات مرتبط با جراحي باي پس روده

در رابطه با تمامي اعمال عمل لاغري به منظوركاهش وزن ، تعدادي عوارض، پيچيدگي يا خطرات مشترك وجود دارد كه ميتوانند در عمل جراحي دئودنال سوئيچ نيز رخ دهند.

فوايد جراحي باي پس روده

• از آنجايي كه در عمل باي پس روده بخش يپلوريك (بخش انتهايي معده) دست نخورده باقي ميماند، بيماران به سندروم دامپينگ مبتلا نخواهند شد.
• رژيم غذايي پس از باي پس روده نسبت به ساير اعمال جراحي لاغري قابل تحمل تر است.
• جراحي دئودنال سوئيچ در مقايسه با ساير عمل هاي جراحي لاغري به طور كلي بيش‌ترين ميزان كاهش وزن را دارد.
• جراحي باي پس روده گزينه‌اي بسيار موثر براي افرادي است كه داراي رژيم غذايي پرچربي هستند.

كودك چاق ممكن است احساس بدي نسبت به هيكل خود داشته باشد و انزوا طلب شود. اين احساسات مي تواند در يادگيري، دوست يابي و تعامل كودك با ديگران نيز مداخله كند كودكان به دلايل مختلفي چاق مي شوند.

عوامل اصلي اين اختلال عبارتند از:

• عوامل ژنتيكي
• بي تحركي فيزيكي
• الگوهاي غذايي ناسالم و يا تركيبي از اين عوامل

رابطه ي ميان كم خوابي و چاقي در كودكان

علاقه ي شديد كودكان به تلويزيون، گوشي همراه، بازي هاي كامپيوتري و خوردن خوراكي هاي ناسالم حين استفاده از اين وسايل باعث مي شود كه والدين شان هرشب آنها را با جر و بحث به اتاق خواب ببرند و مجبور به خوابيدن كنند تحقيقات نشان مي دهند كه كم خوابي بر وزن كودكان هم اثر دارد و كودكاني كه كمتر از ۱۰ ساعت مي خوابند، دچار چاقي مي شوند

چگونه بفهمم كه فرزندم اضافه وزن دارد؟

كودك در طول رشد خود تغييرات وزني را تجربه مي كند كه امري طبيعي است. بنابراين، تشخيص اينكه آيا فرزند شما چاق است برايتان دشوار خواهد بود. اگر نگران وزن فرزندتان هستيد، براي سنجش وزن وي با بهترين متخصص جراحي لاغري صحبت كنيد. دكتر با اندازه گيري قد و وزن و محاسبه BMI مي تواند چاقي يا عدم چاقي را تشخيص دهد و درصورت افزايش وزن شديد جراحي چاقي را روي كودك انجام دهد
اعداد بي ام آي كودكان به صورت “درصدي” طبقه بندي شده اند. درصد بي ام آي اين امكان را به دكتر مي دهد تا كودك را با كودكان هم سن، هم قد و هم جنس ديگر مقايسه كند. اگر بي ام آي فرزند شما ۸۵% بيش از ديگر كودكاني باشد كه سن، قد و جنسيت مشابهي دارند، او اضافه وزن دارد. و اگر اين شاخص ۹۵% بيشتر از كودكان هم سن، هم قد و هم جنس باشد، متاسفانه مبتلا به چاقي است.

چاقي در كودكي

نرخ تشكيل سلول‌هاي چربي جديد به ويژه در چند سال اول زندگي سريع تر بوده و درنتيجه ميزان ذخيره چربي و تعداد سلول‌هاي چربي بيشتر است. از همين رو تعداد سلول‌هاي چربي در كودكان چاق اغلب سه برابر بيشتر از كودكان عادي است. اگر شخصي در دوران كودكي در وعده هاي غذايي متعدد زياد غذا بخورد و به اين روند عادت كند ميتواند در آينده به چاقي مبتلا شود. اگر كودك با تغيير رژيم غذايي و ورزش هم نتوانست وزن كم كند مي تواند عمل اسليو را كه نوعي جراحي لاغري است، انجام دهد.